Tarımsal Üretimi Güvenceye Almak İçin Çalışanların Koşuları İyileştirilmeli ve Üretim Devam Etmeli

Tarımsal üretim doğrudan doğaya bağlı olması nedeniyle zamanında gerçekleştirmesi insanın doğrudan işin başında olmasını gerektirmektedir. Tarım sektörünün özelikle de sebze üretimi ağırlıklı olarak ilkbaharın bu dönemlerinde başlamakta ve bazı ürünlerin hasat zamanı. Sebze ve meyve ürünlerinin tarladan ve seradan toplatılması ağırlıklı olarak insan iş gücüne dayanmaktadır. Fide ve fidan dikim zamanı olması nedeniyle mevsimlik tarım işçisi gereksiniminin salgın yayılmasına bağlı olarak işe gidememesi de üretim zincirinin sağlanmasına ilerde sorun yaşanabilir.

Bu bağlamda tarımda gereken hizmetleri her hangi koşullar altında olursa olsun zamanında yerine getirilmesi zorunlu, aksi takdirde gıda güvenliği tehlikeye girer. Ekolojinin kurallarına bağlı varlığını sürdüren bitki ve hayvansal üretim doğası dışındaki etkilerden çok fazlası ile etkilenmekte ve verimsizleşmektedir.

Toplumda oluşan salgın korku ve kaygısı üretimin zamanında yapılması, hasattın zaman kaybedilmeden gerçekleşmesi için çalışanalar ayrı bir önem ve ihtiyaçların giderilmesi olanağı yaratılmalıdır. Hasat edilen bazı meyvelerin bozulmaması için soğuk ortam hazırlığının da sağlanması gerekir. Hasattın yapılmaması berberinde yetersiz ürün ve aşırı fiyat artışlarına neden olabilir. İnsanın tarlaya, seraya ve ahıra gidememesi durumunda yeterli üretim yapılamayacağı için fiyatlarda yükselecektir.

14.04.2020 tarihli acıkma ile Tarım ve Orman Bakan Pakdemirli, "Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde bulunanlar sokağa çıkma yasağından muaf tutulacak" açıklamasını yaptılar. Alınan bazı önlemler ile çalışma koşulları yerinde olan ve gerekli önlemlerin alınması ile tarımsal üretim aksatılmadan devam ettirilebilir. 

Çiftçi Örgütlenmesi Ve Kooperatifleşme Yasal Hale Getirilmelidir
Çiftçi örgütlenmesi mutlaka sağlanmalı. Çiftçiler ürünlerini kooperatifler veya üretici birlikleri üzerinden dayanışma, ekipman paylaşımı, maddi destek sağlanmalı. Pazarlamada çiftçi, tüccarın insafından çıkarılmalı ki fiyat kontrolü sağlanması gerekir. Kırsalda köy yerlerinde genelde akraba ve İMECE yolu ile veya kooperatifleşme yolu ile tarla işler yapılarak tarımsal üretimin aksamaması sağlanabilir.

Devlet, yerel yönetimlerin, kooperatiflerin bu dönemlerde satın alma güçlüğü çeken çiftçilerin yanında olması gerektiğinde KDV’siz mazot, fide, fidan ve tohum desteği sağlaması, çalıştırılacak işçiler için taşıma ve beslenmesi için ek hibe destekleri dağlanması üretimin güvenceye kavuşturulması için kaçınılmaz görülüyor.
Üretim devamlılığı için Çiftçilerin elektrik ve su borçları ertelenmeli, kesinti yapılmamalı, gerekirse daha ucuza elektrik ve su sağlanmalı. Girdilerden KDV alımı minimum veya hiç alınmamalıdır. Ürün destekleme sistemi gelmeli ve ürün desteği kaliteye ve toprak korumaya verilmelidir.

Ayrıca çiftçi bilgi ağ sistemi kurulmalı ve çiftçilerin analık iletişim ağı üzerinden girdi fiyatları ve ürünlerin fiyatı ve borsaları takip edebilmelidir. Metroloji bilgileri, ekim dikim zamanı hakkında da bilgi sağlanabilir. Ayrıca gübre, tohum enerji fiyatları dâhil fuar ve tarımsal gelişmelerden haberdar edilmesi çiftçi yararına olacaktır. 
 
Gıda Tedarikinin Aksaması İçin Kırsalda Tek Tek Kapı Kapı İnsanların Hastalık Riski Belirlenmelidir
Herkesin hasta olmadığını sıkı halk sağlığı yöntemleri çerçevesinde kırsalda kapı kapı gezilerek hasta vatandaşlar karantinaya diğerlerinin işlerinin başına geçmesinde hiçbir sakınca olmamalıdır. Bu tür dönemlerde çalışmama hakkını kullanan işçilerde anlayışla karşılamak gerekir. Tarım iş kolunda çalışacak mevsimlik işçilerin sağlık kontrollerinin sık aralıklarla yapılması ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi ayrıca önemli. Çoğunluğunun gündeliklerinin düşük olması nedeniyle sağlıklı beslenme için günlük kalori ve protein ihtiyaçlarını çoğu zaman karşılayacak gelirden yoksun oldukları için sağlamamaktadır.
 
Mevsimlik İşçiler İçin Ek Koruyucu Önlemler Ve Beslenme Olanağı Sağlanmalıdır
Sokağa çıkmama önerisi ve açıktan gıda satışlarının yasaklanması ile sokakta gıda, benzeri mal ve hizmet veren yaklaşık 1.5 milyon çoğunluğu sigortasız insanın işsiz kalacağı beklenilmektedir. Bu şekilde hiçbir güvencesi olmayan ve yeterli oranda gıda sağlayacak maddi olanağı olmayan insanların başta sağlık olmak üzere birçok sorun yaşayabilirler.

Covid-19 karantinası nedeniyle turizm, kafe, lokanta, açık alanlarda çalışan yaklaşık bir milyona yakın işlerin kaybeden işçilerin sağlık kontrolleri yapılarak gerekli koruma önlemleri alarak tarımsal üretim alanlarına kaydırıla bilinir. Ekonomik koşulları yetersiz olan ve çalışmak zorunda olan mevsimlik ve Suriye kökenli iççilerin çoğunluğumda 18 yaş altındakilerin sigorta işlemlerinin yapılarak gündelikli çalışması sağlanmalıdır. Mevcut durumda 20-65 yaş aralığında birçok sektörde çalışan sağlık, güvenlik ve diğer iş kollarındaki insanlar gibi tarım kesiminde de insanlar gıda tedariki zincirinin aksamaması için önlemlerini alınarak çalıştırılmalıdırlar. Ancak basına yansıyan bazı görüntüler halen fiziki mesafe ve koruyucu önlemlerin yeterince sağlanmadığı görülmektedir.
 
Tarımda Çalışma Koşullarının Yeniden Planlanması ve Ciddi Sağlık Önlemlerinin Alınması İle Üretim Aksamadan Sağlanabilir.
Görünürde en acil sorun tarlada çalışacak mevsimlik işçi bulmak ve 65 yaş üstü sağlıklı yurttaşların koruyucu önemleri alarak işinin tarlasının başına geçmesidir. Tarımda çalışacak işçilerin bu zorlu dönemler çalışacak işçilerin sağlık ekiplerince ön eğitimden geçirilmesi çalışanların hastalık belirtilerini bilmesi ve kendilerini koruması öğretilebilir. Çalışanların birlerine azami mesafe konusu ve riske karşı nasıl korunması, maske bağlama, temizlik ve beslenme dahi birçok konuda eğitilmeleri çok yarımcı olacaktır. Böyle bir eğitim ile farkındalık yaratılmış olur.

Tarımsal üretim ve gıda zincirinin aksaksız olarak tarladan sofraya kadar ulaştırması için özellikle yapılması gerekenler;

Mevsimlik işçiler için barınma ve ulaşım koşulları yaşam standartlarına uygun hale getirilmeli. Tarla başında ve üretim yerlerine yakın alanlarda tek kişilik konteynerler sağlanmalı

İşçilerin rahat çalışma koşuları sağlanması için günlük birkaç kez tulum ve maske değişim imkânı. El yüz yıkama ve dezenfektan bulundurma.

Günlük çalışanların sağlık kontrolleri yapılmalı. En azından ateşinin ölçülmesi yapılarak sağlık sorunu olanların hızla ortamdan uzaklaşılarak karantinaya alınması.

Tarımda Çalışacak İşçiler İçin Sağlık Personeline Uygulanan Teşvik ve Ek Destek Sağlanmalı.
Kırsalda basına yansıyan Kastamonu sarımsak dikiminde işçilerin fiziki mesafe ve koruyucu önlemler alamdan iç-içe, yan yana çalıştıkları görülmektedir. Izgara veya Z tipi çalışma planı ile araya belirli mesafe konularak çalışma sağlanabilir. 

İşçilerin işe başlama zamanı ve dinlenme aralıkları farklılaştırılarak insanların daha az bir araya gelmesi sağlanabilir. Evden işyerine taşınma, beslenme ve barınma koşullarının bu tür dönemlerde sağlıklarını korumak ve fiziki mesafe kurallarına uygun olarak planlı yönlendirilmenin sağlanması yapılabilir. Kumanya usulü hazırlanmış yemek, kapalı içecekler hazırlanabilir. İş tulumu, özel koruyucu gözlük, maske, eldiven ve temiz el bezleri, ihtiyacı sağlanabilir. Koşulların iyileştirilmesi durumunda üretimin devam ettirilmesi mümkün.   
Bu tür planlama ve ek giderlerin devlet desteği ile sağlanması gerekebilir.